Waarom zou mijn hond likken aan poten?

Het fenomeen waarbij een hond aan zijn poten likt, is een frequent waargenomen gedrag in de veterinaire praktijk. Hoewel incidenteel likken als onderdeel van de normale verzorging kan worden beschouwd, is overmatig likken, ook wel podopuritus genoemd, een kardinaal klinisch signaal dat wijst op een onderliggend probleem.

Inleiding

Het fenomeen waarbij een hond aan zijn poten likt, is een frequent waargenomen gedrag in de veterinaire praktijk. Hoewel incidenteel likken als onderdeel van de normale verzorging kan worden beschouwd, is overmatig likken, ook wel podopuritus genoemd, een kardinaal klinisch signaal dat wijst op een onderliggend probleem. Dit gedrag is zelden een op zichzelf staande diagnose, maar veeleer de klinische manifestatie van pododermatitis: de ontsteking van de huid van de poot. Pododermatitis is een complex, multifactorieel syndroom met een breed scala aan mogelijke oorzaken, waaronder allergische, infectieuze, parasitaire, structurele, neoplastische en psychogene aandoeningen.

Het falen om de primaire onderliggende oorzaak te identificeren en te behandelen, is de voornaamste reden voor therapeutisch falen en het chronisch worden van de klachten. Dit leidt vaak tot frustratie bij zowel de eigenaar als de clinicus. Een succesvolle aanpak vereist daarom een systematische diagnostische opwerking, gericht op het ontrafelen van de etiologie. Een hond likt aan poot als reactie op hond jeuk, pijn of een ander ongemak; het is de taak van de dierenarts om de bron van dit ongemak ervaart te achterhalen. Naast het likken aan de poten kunnen er ook andere symptomen optreden, zoals roodheid, zwelling of haarverlies, die wijzen op een onderliggend probleem.

Dit overzichtsartikel biedt een exhaustieve analyse van de etiologie, diagnostiek en therapeutische strategieën voor honden die overmatig likken aan de poten. De discussie omvat een diepgaande verkenning van de meest voorkomende oorzaken en introduceert tevens modernere concepten zoals de cruciale rol van de epidermale barrièrefunctie en de darm-huid-as. Een combinatie van medische zorg, gerichte voeding en supplementen, en gedragsmanagement is vaak noodzakelijk voor een succesvol resultaat. Regelmatige controle en preventieve maatregelen zijn essentieel om de ontwikkeling van ernstige, chronische en soms invaliderende pootproblemen te voorkomen. De integriteit van de huidbarrière, een gezonde darmflora en een robuust immuunsysteem zijn fundamenteel voor het voorkomen en beheersen van de dermatologische aandoeningen die aan de basis liggen van dit klinische probleem.

Symptomen: Hoe herken je overmatig likken aan de poten?

Wanneer een hond constant aan zijn poten likt, is dit vaak meer dan alleen een onschuldige gewoonte. Overmatig likken aan de poten kan wijzen op een onderliggende oorzaak die aandacht vereist. Het is daarom belangrijk om alert te zijn op de volgende symptomen die kunnen duiden op een probleem:

• Roodheid en irritatie van de huid: Een van de eerste tekenen van overmatig likken is roodheid tussen de tenen of op de voetzolen. De huid kan geïrriteerd raken door het voortdurende contact met speeksel, wat de natuurlijke barrière van de huid aantast.

• Jeuk en krabben aan de poten: Honden die last hebben van jeuk zullen niet alleen likken, maar ook vaker aan hun poten krabben of bijten. Dit gedrag kan de irritatie verder verergeren.

• Haarverlies of kale plekken: Door het herhaaldelijk likken en bijten kunnen er kale plekken ontstaan rond de poten. Dit is een duidelijk signaal dat de hond ongemak ervaart.

• Ontstekingen of infecties: Een vochtige huid door overmatig likken vormt een ideale voedingsbodem voor bacteriële infecties. Je kunt zwelling, pus of wondjes opmerken, soms gepaard met een onaangename geur.

• Veranderingen in gedrag: Dwangmatig likken aan de poten, rusteloosheid of terugtrekken zijn gedragsveranderingen die kunnen wijzen op pijn, jeuk of stress.

• Onaangename geur: Een sterke, afwijkende geur aan de poten kan duiden op een onderliggende infectie of ontsteking.

Naast deze zichtbare symptomen is het belangrijk om te letten op andere signalen die kunnen wijzen op een verstoorde spijsvertering, zoals dunne ontlasting, diarree of braken. Soms is een allergie voor bepaalde voedingsmiddelen de oorzaak van het likken aan de poten. In dat geval kan een hypoallergeen dieet of het vermijden van specifieke ingrediënten noodzakelijk zijn.

Het is essentieel om deze symptomen serieus te nemen. Overmatig likken en bijten aan de poten is zelden een op zichzelf staand probleem; vaak is er sprake van een onderliggende oorzaak zoals een allergie, pijn, stress of een verstoorde darmflora. Door tijdig een dierenarts te raadplegen, kan de juiste diagnose worden gesteld en kan een passende behandeling worden gestart. Regelmatige controle en alertheid op veranderingen in het gedrag of de huid van je hond dragen bij aan het vroegtijdig opsporen van onderliggende problemen en het behouden van de algehele gezondheid van je hond. Zo help je je hond gezond, comfortabel en gelukkig te blijven.

Medische oorzaken

De verschillende oorzaken van poot likken hond zijn talrijk en kunnen grofweg worden onderverdeeld in allergische, infectieuze, parasitaire, orthopedische en systemische aandoeningen. Honden likken aan hun poten als onderdeel van zelfverzorging, maar overmatig likken kan wijzen op een probleem. Een grondige anamnese en een systematisch klinisch onderzoek zijn onontbeerlijk om tot een correcte diagnose te komen. Het is van cruciaal belang te beseffen dat deze oorzaken elkaar niet uitsluiten; vaak is er sprake van een combinatie van factoren die samen de vicieuze cirkel van likken en bijten in stand houden. Een hond kan last hebben van verschillende gezondheidsproblemen, zoals allergieën, vlooien, gisten of een droge huid, die allemaal kunnen leiden tot overmatig likken.

Allergische aandoeningen

Allergieën zijn de meest prevalente oorzaak van niet-seizoensgebonden pruritus bij de hond, waarbij de poten een predilectielocatie zijn.

• Canine Atopische Dermatitis (CAD): Dit is een genetisch gepredisponeerde, inflammatoire en jeukende huidziekte die wordt geassocieerd met IgE-antilichamen tegen omgevingsallergenen. De prevalentie wordt geschat op 10-15% van de hondenpopulatie. De poten komen direct in contact met allergenen zoals pollen, grassen en huisstofmijten, wat de jeuk op deze locatie verklaart. Een defect in de huidbarrière, inherent aan CAD, faciliteert de penetratie van deze allergenen en verergert de symptomen. Een hond allergisch voor omgevingsfactoren zal vaak beginnen met poten likken en kan progressie vertonen naar erytheem, speekselverkleuring en secundaire laesies.

Pootlikken gerelateerd aan ernstige atopische dermatitis

• Cutane Nadelige Voedselreacties (CAFR): Klinisch is een voedselallergie vaak niet te onderscheiden van CAD. De prevalentie bij honden met dermatologische klachten is significant, met schattingen die variëren van 1-5% van alle huidpatiënten tot wel 40% van de honden met pruritus. Dit rechtvaardigt een eliminatiedieet in de opwerking van elke hond met niet-seizoensgebonden jeuk. De meest voorkomende allergenen zijn eiwitten zoals rund, zuivel, kip en tarwe. Bepaalde voedingsmiddelen kunnen een allergische reactie veroorzaken, wat leidt tot jeuk en overmatig likken. Een allergische reactie op bepaalde ingrediënten kan intense jeuk veroorzaken, wat de hond geneigd maakt om obsessief aan de poten te gaan likken. Honden met voedselintolerantie kunnen ook aan hun poten gaan likken als gevolg van het ongemak.

• Vlooienallergiedermatitis (VAD): Hoewel klassiek geassocieerd met jeuk op het achterste deel van de rug, kan VAD een gegeneraliseerde jeuk veroorzaken die ook de poten kan treffen.

Infectieuze en Parasitaire Oorzaken

Secundaire infecties zijn een bijna onvermijdelijk gevolg van de combinatie van een onderliggende ziekte en zelf-trauma door likken.

• Bacteriële en Gistinfecties: De door likken beschadigde en vochtige huid vormt een ideale voedingsbodem voor de overgroei van commensale micro-organismen. Bacteriële infecties, voornamelijk met Staphylococcus pseudintermedius, en gistinfecties met Malassezia pachydermatis zijn extreem frequent. Deze secundaire infecties zijn zelf ook jeukend en dragen significant bij aan de klinische symptomen. Een onaangename geur is vaak indicatief voor een infectie, met name door Malassezia. De ontsteking kan variëren van oppervlakkige folliculitis tot diepe pyodermie met furunculose (tussenteenabcessen) en fistelkanalen. Honden bijten soms aan hun poten als gevolg van jeuk of pijn.

• Pododemodicose: Een infestatie met de Demodex canis mijt is een cruciale en vaak gemiste differentiaaldiagnose, met name bij een oude hond of bij gevallen die als therapieresistente atopie worden beschouwd. De aandoening kan zich beperken tot de poten (pododemodicose) zonder gegeneraliseerde laesies. Omdat de mijten in de haarfollikels leven, zijn diepe huidafkrabsels of haarepilatie noodzakelijk voor de diagnose.

Ernstige pododemodicose

Pijn en Orthopedische Aandoeningen

Een hond pijn kan zich uiten door aan de pijnlijke plek te likken. Dit kan het gevolg zijn van acuut trauma, zoals een splinter, een gebroken nagel of een snijwond (vreemde voorwerpen), of van chronische aandoeningen. Artrose in de pootgewrichten is een veelvoorkomende oorzaak van poot likken bij oudere honden. Het likken dient als een vorm van zelf-symptoombestrijding. Pijn kan ook worden ‘afgeleid’; een hond met pijn elders in het lichaam (bv. de rug) kan als copingmechanisme aan een poot gaan likken. Beschadigde voetzooltjes kunnen erg pijnlijk zijn en leiden tot overmatig likken of bijten aan de poten.

De Darm-Huid-As en Spijsvertering

Een opkomend veld in de dermatologie is de erkenning van de darm-huid-as. Een verstoorde spijsvertering en een disbalans in het intestinale microbioom (verstoorde darmflora) kunnen de systemische immuunrespons beïnvloeden. Een overmaat aan slechte bacteriën in de darm kan leiden tot een verhoogde intestinale permeabiliteit (“leaky gut”), wat systemische inflammatie bevordert. Deze laaggradige ontsteking kan de jeukdrempel verlagen en allergische huidaandoeningen zoals CAD verergeren. Dit mechanisme verklaart waarom een gezonde darmflora cruciaal is en waarom interventies zoals probiotica een rol kunnen spelen in het management. Symptomen zoals dunne ontlasting kunnen soms een hint zijn naar een onderliggend gastro-intestinaal probleem dat de huidklachten beïnvloedt. Het gedrag van de hond kan veranderen afhankelijk van het voedsel dat de hond krijgt.

Symptomen

Het valt vaak op als een hond steeds aan dezelfde poot likt. Honden likken en bijten aan hun poten bij allergieën of pijn. Sommige honden bijten aan hun poten als reactie op ongemak, zoals jeuk of pijn. Honden bijten en likken aan hun poten niet alleen uit verveling, maar vaak als gevolg van onderliggende gezondheidsproblemen. Het komt regelmatig voor dat een hond likt en bijt aan zijn poten bij allergieën of pijn.

Inspectie van de poten

Het is belangrijk het pootje goed te inspecteren op sneetjes, wondjes of irritatie als een hond overmatig aan zijn poten likt of bijt.

Huidproblemen

Irritatie of allergieën kunnen leiden tot jeuk aan de pootjes, waardoor honden gaan likken of bijten. Overmatige jeuk aan de pootjes kan wijzen op een onderliggend probleem zoals een allergie, gistinfectie of contactirritatie.

Gebroken nagels

Een gebroken nagel moet snel worden laten behandelen door een dierenarts om complicaties zoals infecties te voorkomen.

Wanneer naar de dierenarts

Als de klachten aanhouden, het gedrag van de hond verandert of als er sprake is van wondjes, zwelling of aanhoudende irritatie, is het noodzakelijk om met de hond naar de dierenarts te gaan.

Huidproblemen

Wanneer een hond constant aan zijn poten likt, leidt dit onvermijdelijk tot een cascade van huidproblemen die het initiële onderliggend probleem verergeren en in stand houden. De mechanische frictie van de tong en de constante vochtigheid door speeksel beschadigen de huidbarrière, wat leidt tot een vicieuze cirkel van jeuk, trauma en ontsteking. De klinische presentatie evolueert van milde roodheid naar ernstige, chronische pathologie.

De initiële hond tekenen van problemen zijn vaak erytheem (roodheid) en oedeem (zwelling) van de interdigitale huid. Bij lichtgekleurde honden is een roodbruine verkleuring van de vacht door speekselporfyrines een duidelijk signaal. Als het likken en bijten aanhoudt, ontstaan er meer uitgesproken laesies. Alopecia, ofwel kale plekken, is een veelvoorkomend gevolg. De huid kan schilferig en droog worden (droge huid) of juist vettig en exsudatief door secundaire infecties.

Een van de meest significante aandoeningen die geassocieerd wordt met overmatig likken is atopische dermatitis. Bij deze aandoening is de huidbarrière genetisch defect. Een gezonde huid functioneert als een ‘bakstenen muur’, waarbij de corneocyten (de ‘stenen’) worden samengehouden door een lipidenmatrix (het ‘cement’). Deze barrière voorkomt overmatig waterverlies en beschermt tegen het binnendringen van allergenen en microben. Bij atopische patiënten is dit ‘cement’ van slechte kwaliteit, waardoor de huid vatbaarder is voor uitdroging en de penetratie van irriterende stoffen. Dit leidt tot de primaire hond jeuk die het likken van de poten initieert.

Chronisch trauma door likken leidt tot verdikking van de huid (lichenificatie) en hyperpigmentatie (donkerverkleuring). In ernstige gevallen kunnen zich diepe bacteriële infecties ontwikkelen, leidend tot furunculose, waarbij haarzakjes ontstoken en geruptureerd raken. Dit resulteert in pijnlijke, nodulaire zwellingen, vaak ‘interdigitale cysten’ genoemd, die kunnen openbarsten en een sereuze of purulente vloeistof afscheiden. Deze chronische veranderingen kunnen op hun beurt ‘perpetuerende factoren’ worden. Zelfs als de primaire oorzaak (bv. een allergie) onder controle wordt gebracht, kan de pijn en irritatie veroorzaken door littekenweefsel, fibrose en diepe huidplooien het likken in stand houden.

Het is essentieel om de integriteit van de huidbarrière te ondersteunen. Dit kan door middel van topische therapieën en nutritionele supplementen. Natuurlijke producten en supplementen, zoals die met essentiële vetzuren, kunnen helpen de lipidenmatrix te herstellen en de ontstekingsreactie in de huid te verminderen, wat bijdraagt aan het herstel van een gezonde huidbarrière.

Gedragsproblemen

Hoewel de meeste honden die aan hun poten likken een onderliggende medische oorzaak hebben, kan het gedrag zelf een primaire psychogene oorsprong hebben of een secundaire gedragsmatige component ontwikkelen. Het onderscheid hiertussen is cruciaal voor een effectieve behandeling, maar een diagnose van een primair gedragsprobleem mag pas gesteld worden na een uitputtende uitsluiting van alle medische oorzaken.

Stressvolle situaties en angst zijn belangrijke triggers voor poot likken. Een hond gestrest door verlatingsangst, harde geluiden zoals onweer of vuurwerk, of veranderingen in de omgeving kan likken als een zelfkalmerend mechanisme. Het ritmische gedrag kan endorfines vrijmaken, wat een kalmerend effect of rustgevend effect heeft. Dit gedrag is vergelijkbaar met nagelbijten bij mensen en dient als een copingstrategie om met de stress om te gaan.

Verveling honden en een gebrek aan mentale en fysieke stimulatie is een andere veelvoorkomende gedragsmatige oorzaak. Honden, met name actieve en intelligente rassen, die onvoldoende uitdaging krijgen, kunnen stereotype gedragingen ontwikkelen, waaronder overmatig likken aan de poten. Het likken wordt een bezigheid om de tijd te doden. Wanneer een hond verveelt, kan hij uit frustratie of gebrek aan prikkels aan zijn poten gaan likken of bijten.

In sommige gevallen kan het likken escaleren tot een dwangmatig gedrag, bekend als Acral Lick Dermatitis (ALD) of likgranuloom. Hierbij wordt een hond obsessief en focust het likken zich op één specifieke plek, meestal de voorkant van de onderpoot (carpus of tarsus). Dit obsessief likken leidt tot een diepe, verdikte, geülcereerde laesie die extreem moeilijk te behandelen is. Hoewel vaak een gedragsmatige component aanwezig is, wordt aangenomen dat ALD bijna altijd begint met een kleine fysieke trigger, zoals een lichte irritatie, een insectenbeet, of onderliggende pijn, die vervolgens door het gedrag in een vicieuze cirkel van jeuk en likken terechtkomt.

Het is van vitaal belang om de hond te voorzien in zijn fundamentele behoeften om gedragsproblemen te voorkomen en te managen. Regelmatige, adequate beweging en mentale stimulatie in de vorm van training, puzzelspeelgoed en sociale interactie zijn essentieel. Het creëren van een voorspelbare en veilige omgeving kan helpen om stress te reduceren. Wanneer een hond tekenen van stress of angst vertoont, is het belangrijk om de triggers te identificeren en, waar mogelijk, te vermijden of de hond te helpen hiermee om te gaan via desensibilisatie en counter-conditionering. Het aanpakken van de gedragscomponent is vaak een integraal onderdeel van de behandeling van chronisch poten likken.

Voeding en supplementen

Nutritioneel management speelt een dubbele, cruciale rol in de aanpak van hond likken aan poten: het is zowel een primair diagnostisch instrument als een fundamentele pijler van de multimodale therapie. Een correcte voedingsstrategie kan allergische reacties veroorzaken door voedselallergenen elimineren, de huidbarrière versterken en systemische inflammatie moduleren.

De gouden standaard voor de diagnose van een cutane nadelige voedselreactie (CAFR) is een strikt eliminatiedieet. Dit houdt in dat de hond gedurende minimaal 8 weken uitsluitend een dieet krijgt dat bestaat uit ofwel een gehydrolyseerd eiwit, ofwel een nieuwe, unieke eiwitbron (alternatieve eiwitbronnen) die de hond nog nooit eerder heeft gegeten. Hypoallergeen voer is speciaal ontworpen om een immuunreactie te minimaliseren. Gedurende deze periode moeten alle andere voedselbronnen, inclusief traktaties, tafelrestjes en gearomatiseerde medicatie, worden vermeden. Als de jeuk significant vermindert, wordt de diagnose bevestigd door herintroductie van de oude voeding (provocatie), wat een terugkeer van de symptomen zou moeten uitlokken.

Naast diagnostiek is voeding een therapeutisch middel. Essentiële vetzuren, met name omega-3 vetzuren (EPA en DHA) uit visolie, hebben bewezen anti-inflammatoire eigenschappen. Ze concurreren met pro-inflammatoire arachidonzuurmetabolieten in de huid, wat leidt tot een vermindering van jeuk en ontsteking. Een adequate inname van essentiële vetzuren is tevens vitaal voor de opbouw en het onderhoud van een gezonde huid-barrière. Voor dermatologische ondersteuning worden doseringen van EPA en DHA aanbevolen die significant hoger liggen dan de onderhoudsbehoefte. Een optimale voeding kan het welzijn en de gezondheid van de hond verbeteren, bijvoorbeeld door het aanpakken van allergieën en het verminderen van huidirritaties.

De connectie tussen darmgezondheid en huidproblemen wordt steeds duidelijker. Een verstoorde darmflora kan bijdragen aan de ernst van allergische dermatitis. Supplementatie met probiotica helpen om de balans van het microbioom te herstellen. Een gezonde darmflora versterkt de darmbarrière, moduleert de immuunrespons en kan de ernst van allergische reacties verminderen. Producten zoals Vetalin probiotica, vaak verkrijgbaar als smakelijke kauwtabletten of smaakvolle kauwtabletten, kunnen de therapietrouw verhogen. Prebiotica, de voedingsvezels die de groei van goede bacteriën stimuleren, zijn eveneens belangrijk.

Voor honden waarbij het likken aan de poten wordt veroorzaakt door gewrichtspijn, kunnen supplementen zoals glucosamine en chondroïtine de gewrichten ondersteunen en het ongemak verminderen. Het is van het grootste belang om een dierenarts te raadplegen voordat men wijzigingen aanbrengt in de voeding of supplementen van de hond. De dierenarts kan het meest geschikte dieet en de juiste dosering van supplementen aanbevelen, afgestemd op de specifieke onderliggende oorzaak en de individuele behoeften van de patiënt.

Tabel 1: Doseringen van Nutraceutica voor Dermatologische Ondersteuning
Supplement	Aanbevolen Therapeutische Dosering	Werkingsmechanisme	Klinische Notities
Omega-3 Vetzuren (EPA+DHA)	50-100 mg/kg/dag gecombineerd	Competitieve inhibitie van pro-inflammatoire eicosanoïden, versterking van de huidbarrière.	Effect kan 8-12 weken duren. Kies voor een kwalitatief hoogwaardige bron (visolie).
Probiotica	1−10×109 KVE/dag (afhankelijk van product)	Modulatie van de darm-huid-as, herstel van gezonde darmflora, immuunmodulatie.	Kies een product met meerdere stammen (Lactobacillus, Bifidobacterium).
Glucosamine/Chondroïtine	Dosis afhankelijk van gewicht en product	Bouwstenen voor kraakbeen, ontstekingsremmend.	Alleen relevant als hond pijn door artrose de oorzaak is van het likken.
Vitamine E	8-10 IE/kg/dag	Antioxidant, beschermt celmembranen tegen oxidatieve schade.	Vaak al aanwezig in therapeutische diëten; overleg met dierenarts voor extra suppletie.

Preventie en behandeling

Een succesvolle aanpak van een hond die aan zijn poten likt berust op twee pijlers: een accurate diagnose van de onderliggende oorzaak en een multimodale, vaak levenslange, behandelingsstrategie. Preventie van recidieven is even belangrijk als de behandeling van de acute fase. Regelmatige controle door een dierenarts is essentieel om problemen vroegtijdig te signaleren en ernstige complicaties te voorkomen.

De behandeling start met het aanpakken van eventuele secundaire infecties. Cytologisch onderzoek van de huid is hierbij onmisbaar. Bacteriële infecties en gistinfecties worden behandeld met topische therapie (bv. shampoos, mousses met chloorhexidine/miconazol) en/of systemische antimicrobiële middelen. De duur van de behandeling is afhankelijk van de diepte van de infectie en kan enkele weken tot maanden in beslag nemen.

Parallel hieraan wordt de primaire oorzaak aangepakt. Voor de meeste honden met hond jeuk door allergieën zijn er moderne en veilige medicijnen beschikbaar om de jeuk en ontsteking te beheersen.

Tabel 2: Systemische Antipruritische Therapieën voor Canine Atopische Dermatitis
Medicijn	Werkingsmechanisme	Dosering	Aanvang Werking	Belangrijkste Voordelen	Belangrijkste Nadelen/Overwegingen
Oclacitinib (Apoquel®)	Janus Kinase (JAK) 1-inhibitor; blokkeert IL-31 en andere jeuk-cytokines.	0.4-0.6 mg/kg 2x/dag voor 14 dagen, daarna 1x/dag.	Snel (binnen enkele uren).	Zeer effectief tegen jeuk, snelle werking.	Niet voor honden <12 maanden. Monitoring bloedbeeld bij langdurig gebruik aanbevolen.
Lokivetmab (Cytopoint®)	Gecaniseerd monoklonaal antilichaam; neutraliseert canine IL-31.	Minimaal 2 mg/kg subcutaan, elke 4-8 weken.	Snel (binnen 24 uur).	Zeer veilig, geen bekende medicijninteracties, geschikt voor alle leeftijden en bij comorbiditeiten.	Kosten kunnen een factor zijn, effectiviteit kan per individu variëren.
Ciclosporine (Atopica®)	Calcineurine-inhibitor; onderdrukt T-cel activatie.	5 mg/kg 1x/dag, afbouwen na 4-6 weken.	Traag (4-6 weken).	Goed voor chronische immuunmodulatie, kan medicatie sparen.	Trage start, potentieel voor gastro-intestinale bijwerkingen, medicijninteracties.
Glucocorticoïden (bv. Prednisolon)	Brede ontstekingsremming.	Start met 0.5-1.0 mg/kg/dag, snel afbouwen.	Zeer snel.	Zeer effectief en goedkoop voor acute opflakkeringen.	Veel bijwerkingen op lange termijn; niet geschikt voor chronisch gebruik.

Indien een hond overmatig likt uit gedragsoorzaken, is een aanpak gericht op gedragsmodificatie en omgevingsverrijking noodzakelijk. Dit omvat het bieden van voldoende beweging en mentale stimulatie om verveling honden tegen te gaan, en het managen van angst en stressvolle situaties. In ernstige gevallen van dwangmatig gedrag kan psychofarmaca noodzakelijk zijn.

Preventie is een continu proces. Voor een hond allergisch betekent dit het vermijden van bekende allergenen waar mogelijk, zoals het spoelen van de poten na een wandeling. Een gezonde leefstijl met een gebalanceerd dieet, verrijkt met essentiële vetzuren en eventueel probiotica helpen de huid en het immuunsysteem te ondersteunen. Regelmatige vlooien- en parasietenbestrijding is een must. De eigenaar moet de poten van de hond regelmatig inspecteren op de eerste hond tekenen van roodheid, zwelling of wondjes. Bij het minste teken van een onderliggend probleem is het raadzaam een dierenarts te consulteren om de vicieuze cirkel van likken, ontsteking en infectie te doorbreken voordat deze chronisch wordt.

Conclusie

Het overmatig likken aan poten bij de hond is een complex klinisch syndroom, pododermatitis, dat een diepgaand begrip van de dermatologische, medische en gedragsmatige pathofysiologie vereist. Dit overzicht heeft de veelzijdige etiologie van dit probleem belicht, waarbij allergieën, met name atopische dermatitis en cutane nadelige voedselreacties, de meest prevalente primaire oorzaken zijn. Echter, parasitaire aandoeningen zoals pododemodicose, pijn door orthopedische problemen, en gedragsmatige factoren zoals stress en verveling, zijn cruciale differentiaaldiagnoses die niet over het hoofd gezien mogen worden.

De sleutel tot een succesvolle en duurzame behandeling ligt in een methodische diagnostische benadering gericht op het identificeren van de specifieke onderliggende oorzaak voor elke individuele patiënt. Empirische behandeling gericht op enkel de symptomen leidt onvermijdelijk tot recidieven en de ontwikkeling van chronische, moeilijk te managen pathologie. De behandeling zelf moet multimodaal zijn, waarbij de primaire aandoening wordt aangepakt, secundaire bacteriële en gistinfecties worden geëlimineerd, en perpetuerende factoren zoals chronische huidveranderingen en gedragscomponenten worden gemanaged. De introductie van gerichte therapieën zoals Janus Kinase-inhibitoren en monoklonale antilichamen heeft de prognose voor hond jeuk significant verbeterd. Daarnaast onderstreept de groeiende kennis over de darm-huid-as de waarde van nutritionele interventies, inclusief therapeutische diëten, essentiële vetzuren en probiotica, als integraal onderdeel van het behandelplan om een gezonde huid te ondersteunen.

Toekomstige Onderzoeksrichtingen:

Om de zorg voor deze patiënten verder te optimaliseren, zijn er diverse veelbelovende onderzoeksgebieden:

1. Het Pedale Microbioom: Gedetailleerd onderzoek naar de samenstelling van het microbioom op de poten van gezonde versus atopische honden is nodig. Dit kan leiden tot de ontwikkeling van gerichte topische probiotica of postbiotica om de lokale huid-homeostase te herstellen en de afhankelijkheid van antimicrobiële middelen te verminderen.

2. Nutrigenomica en de Huidbarrière: Verder onderzoek naar hoe specifieke nutriënten, zoals polyfenolen en unieke probiotische stammen, de genexpressie gerelateerd aan huidbarrièrefunctie en inflammatie kunnen beïnvloeden. Dit kan de basis vormen voor de volgende generatie therapeutische diëten.

3. Gedragsneurowetenschap: Het onderzoeken van de neurobiologische pathways die ten grondslag liggen aan dwangmatig gedrag zoals Acral Lick Dermatitis, kan leiden tot meer gerichte farmacologische en gedragsmatige interventies.

4. Chirurgische Innovatie: Vergelijkende studies naar de langetermijnuitkomsten en kwaliteit van leven na verschillende chirurgische technieken (bv. CO2-laser ablatie versus fusiepodoplastiek) voor eindstadium, refractaire pododermatitis zijn essentieel om evidence-based aanbevelingen te kunnen doen voor deze meest uitdagende gevallen.

Uiteindelijk vereist het managen van een hond die aan zijn poten likt een partnerschap tussen de dierenarts en de eigenaar, gebaseerd op educatie, geduld en een proactieve, levenslange zorgstrategie.

Referenties

1. Cosgrove, S. B., Cleaver, D. M., King, V. L., Gilmer, A. R., Daniels, A. E., Wren, J. A., & Stegemann, M. R. (2015). Long-term compassionate use of oclacitinib in dogs with atopic and allergic skin disease: safety, efficacy and quality of life. Veterinary Dermatology, 26(3), 171-e35.

2. Duclos, D. D. (2013). Canine pododermatitis. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice, 43(1), 57-87.

3. Favrot, C., et al. (2010). A prospective study on the clinical features of chronic canine atopic dermatitis and its diagnosis. Veterinary Dermatology, 21(1), 23-31.

4. Hensel, P., Santoro, D., Favrot, C., Hill, P., & Griffin, C. (2015). Canine atopic dermatitis: detailed guidelines for diagnosis and allotment of remote expertise. BMC Veterinary Research, 11(1), 1-13.

5. Kaur, H., et al. (2020). Role of Omega-3 Fatty Acids in Canine Health: A Review. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 9(3), 2456-2468.

6. Maina, E., & Galzerano, M. (2024). An overview of adverse food reactions in dogs. Royal Canin Veterinary Focus.

7. Mueller, R. S., Olivry, T., & Prélaud, P. (2016). Critically appraised topic on adverse food reactions of companion animals (2): common food allergen sources in dogs and cats. BMC Veterinary Research, 12(1), 9.

8. Mueller, R. S., et al. (2020). Diagnosis and treatment of demodicosis in dogs and cats: Clinical consensus guidelines of the World Association for Veterinary Dermatology. Veterinary Dermatology, 31(1), 4-e2.

9. Nuttall, T., & Halliwell, R. (2001). Malassezia-specific immunoglobulin E in atopic dogs. Veterinary Dermatology, 12(6), 327-332.

10. Olivry, T., DeBoer, D. J., Favrot, C., Jackson, H. A., Mueller, R. S., Nuttall, T., & Prélaud, P. (2015). Treatment of canine atopic dermatitis: 2015 updated guidelines from the International Committee on Allergic Diseases of Animals (ICADA). BMC Veterinary Research, 11(1), 1-15.

11. Peters, T., et al. (2024). The gut-skin axis: interaction of gut microbiome and skin diseases. Frontiers in Microbiology, 15, 1427770.

12. Pinchbeck, L. R., & MedVet. (2023). Canine Atopic Dermatitis (Environmental Allergy) in Dogs. MedVet.

13. Santoro, D., Pucheu-Haston, C. M., & Prost, C. (2023). Canine pododermatitis. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice, 53(1), 1-20.

14. Saridomichelakis, M. N., & Olivry, T. (2016). An update on the treatment of canine atopic dermatitis. The Veterinary Journal, 207, 29-37.

15. Shalita, A. R., et al. (2024). Probiotics as an adjunct in the treatment of canine atopic dermatitis: a systematic review and meta-analysis of in vivo studies in dogs. Journal of Veterinary Medical Science.

16. Shank, J. A., & VCA Animal Hospitals. (2025). Lick Granuloma in Dogs. VCA Hospitals.

17. Song, H., et al. (2025). Probiotics ameliorate atopic dermatitis by modulating the dysbiosis of the gut microbiota in dogs. BMC Microbiology, 25(1), 1-13.

18. Tater, K. C., & Patterson, A. P. (2008). Canine and feline demodicosis. Veterinary Medicine, 103(8), 444-461.

19. Wiemelt, S. P., et al. (2004). A clinical trial of oclacitinib (Apoquel) for the control of pruritus in client-owned dogs with allergic dermatitis. Veterinary Dermatology, 15(s1), 34-35.

20. White, S. D. (2018). Canine Pododermatitis. VIN.

21. Woldemeskel, M. (2023). A review on canine Malassezia pachydermatis. The Pharma Innovation Journal, 12(9S), 170-174.