Hond ringworm: symptomen en effectieve behandelingen voor je huisdier

Ringworm, wetenschappelijk bekend als dermatofytose, is een veelvoorkomende schimmelinfectie bij honden, veroorzaakt door schimmels die groeien in de dode, oppervlakkige lagen van de huid, haren en nagels.

Wat is ringworm bij honden?

Ringworm, wetenschappelijk bekend als dermatofytose, is een veelvoorkomende schimmelinfectie bij honden, veroorzaakt door schimmels die groeien in de dode, oppervlakkige lagen van de huid, haren en nagels. De term “ringworm” is misleidend, aangezien het niet door een worm wordt veroorzaakt, maar door specifieke schimmels, met name dermatofyten. Deze schimmels, zoals Microsporum canis (meest voorkomende schimmel) en Trichophyton mentagrophytes, voeden zich met keratine, een eiwit dat abundant aanwezig is in de huid, haren en nagels.

De aard van de infectie

Ringworm is erg besmettelijk. De schimmel kan zich verspreiden via direct contact met besmette dieren of besmette voorwerpen. Besmette voorwerpen kunnen onder meer borstels, kleding, beddengoed en het milieu zelf omvatten. De schimmelsporen kunnen zich in de omgeving, op bijvoorbeeld tapijten en meubels, hechten en overleven gedurende lange perioden. Besmetting treedt op wanneer de sporen in contact komen met de intacte huid. Ringworm komt vaker voor bij jonge katten, honden en dieren met een verminderde weerstand.

Dermatofyt Microsporum Canis

Microsporum canis is de meest voorkomende schimmel die ringworm bij honden en katten veroorzaakt. Deze schimmel wordt vaak aangetroffen bij katten besmet en is zeer besmettelijk blijven voor andere zoogdieren, waaronder honden en mensen. Katten ringworm en ringworm kat zijn dan ook nauw verbonden aan de besmetting.

Symptomen en oorzaken van ringworm bij honden

De symptomen van ringworm bij honden kunnen erg variëren, afhankelijk van factoren zoals de goede weerstand van de hond, de specifieke schimmelsoort en de locatie van de infectie. De infectie kan in een bepaalde mate zich uiten. Typische karakteristieke huidafwijkingen zijn noodzakelijk voor een diagnose.

Klinische manifestaties

1. Alopecia (kaalheid): Meest opvallende symptoom. Kale plekken kunnen op verschillende plaatsen op het lichaam verschijnen, vaak in cirkelvormige of onregelmatige patronen. De haren in en rond de aangetaste gebieden kunnen afgebroken haren vertonen.

2. Erytheem en jeuk: De aangetaste plekken kunnen rood en ontstoken zijn, met meer of minder jeuk. De intensiteit van de jeuk varieert.

3. Schilfering: De huid op de aangetaste plekken kan schilferig worden.

4. Krusten en zweren: In ernstige gevallen kunnen zich korsten en zweren ontwikkelen als gevolg van secundaire bacteriële infectie geproduceerd door krabben.

5. Veranderingen in de nagels: In sommige gevallen kan ringworm de nagels aantasten, wat kan leiden tot verdikking, broosheid en verkleuring.

Uitgebreide ringworm (dermatofytose) bij een hond.

 

Klassieke lokalisatie van dermatofytose bij honden die in holen jagen.

 

Klassieke ronde, kale laesies (alopecia areata) bij ringworm.

 

Risicofactoren en oorzaken

De oorzaken van ringworm bij honden omvatten de besmetting door schimmels en verschillende risicofactoren die het besmet raken verhogen. Ringworm gaat vooral veroorzaakt door schimmels.

1. Contact met besmette dieren: Dit is de meest voorkomende bron van besmetting. Honden kunnen geïnfecteerd raken door direct contact met een besmette hond of kat, of met andere besmette dieren. Dit geldt ook voor andere dieren.

2. Contact met besmette voorwerpen: Honden kunnen ringworm oplopen door contact met besmette voorwerpen, zoals borstels, kammen, speelgoed, beddengoed en kleding. De sporen kunnen lang in de omgeving overleven.

3. Verminderde weerstand: Honden met een verminderde weerstand zijn vatbaarder voor infectie. Dit kan te wijten zijn aan stress, ondervoeding, onderliggende ziekten of immunosuppressieve medicatie. Een goede weerstand begint bij een hond.

4. Jonge leeftijd: Jonge katten en pups zijn gevoeliger voor infecties vanwege hun minder ontwikkelde immuunsysteem.

5. Omgeving: Een warme en vochtige besmette omgeving kan de groei van schimmels bevorderen en het risico op besmetting verhogen. Besmette voorwerpen vormen in deze zones een risico.

Specifieke rasgevoeligheid

Hoewel ringworm alle hondenrassen kan treffen, lijken sommige rassen er enigszins vatbaarder voor te zijn. Onderzoek wijst uit dat geen enkel ras duidelijk meer gevoelig is. Het ras speelt geen rol in de gevoeligheid.

Diagnose stellen

Het stellen van een betrouwbare methode voor de diagnose van ringworm is essentieel voor een effectieve behandeling. De diagnose stellen kan op verschillende manieren. Als je symptomen signaleert, is het van belang om de dierenarts te bezoeken.

Klinisch onderzoek

Een zorgvuldig klinisch onderzoek is de eerste stap in het diagnostisch proces. Dit omvat:

1. Anamnese: De dierenarts moet een gedetailleerde anamnese afnemen, inclusief informatie over de symptomen, de duur van de symptomen, en eventuele blootstelling aan besmette dieren of besmette voorwerpen. Een vraag naar het ras van de honden is mogelijk.

2. Fysiek onderzoek: De dierenarts onderzoekt de aanwezige huid en de haren. Er wordt gelet op kaalheid, roodheid, schilfering, korsten en jeuk. Ook de nagel kan bekeken worden.

Aanvullende diagnostische methoden

1. Woodse lamp: De woodse lamp is een speciale speciale lamp die ultraviolet licht uitstraalt. Met deze uv lamp kan ringworm worden opgespoord. Microsporum canis, de meest voorkomende schimmel, fluorescentie, waardoor de aangetaste plekken felgroen oplichten. Echter, niet alle stammen van M. canis fluoresceren, en andere schimmels of stoffen kunnen ook fluoresceren. De woodse lamp dient daarom als een screeningsmethode, en moet altijd gevolgd worden door verdere diagnostiek. Dit is een snelle methode, maar niet 100% betrouwbaar.

2. Microscopisch onderzoek: Microscopisch onderzoek van haren kan worden gebruikt om schimmelsporen en hyfen te identificeren. Dit vereist het verzamelen van haren en/of geïnfecteerde haren van de hond, die vervolgens onder de microscoop worden bekeken na behandeling met kaliumhydroxide (KOH). Dit maakt de structuur van de haren duidelijker zichtbaar en schimmelsporen worden makkelijker te zien.

3. Schimmelkweek: Schimmelkweken is de gouden standaard voor het stellen van een diagnose van dermatofytose. Haar- en huidschilfers worden op een speciale voedingsbodem geplaatst en gedurende 1-3 weken geïncubeerd. Het geïnfecteerde haren te identificeren en de exacte schimmelsoort te bepalen.

   • De culturen worden dagelijks beoordeeld op groei en kleurverandering.

   • Een positief resultaat, wat afhankelijk van de schimmel soort kan erg variëren, zal verschijnen na 5 tot 21 dagen en de resultaten vormen de basis van een positief resultaat.

Effectieve behandelingen voor ringworm bij honden

De behandeling van ringworm bij honden vereist een multidisciplinaire aanpak die bestaat uit het doden van de schimmels en het beperken van de verspreiding van de infectie. Dit is noodzakelijk, gezien ringworm bestaat uit verschillende vormen van besmetting.

Schimmeldodende medicijnen

Schimmeldodende medicijnen vormen de hoeksteen van de behandeling van ringworm. Deze medicatie kan systemisch (oraal) of lokaal (topisch) worden toegediend.

1. Systemische antimycotica:

   • Griseofulvine: Dit is een oraal medicijn dat wordt vaak gebruikt bij honden. Griseofulvine wordt geïncorporeerd in nieuw gevormde huidcellen en haren, en remt de groei van de schimmel. De gebruikelijke dosis is 50-100 mg/kg per dag, verdeeld over 1-2 doses. De behandeling moet minimaal 4 tot 6 weken continu worden voortgezet of tot er twee negatieve microscopisch onderzoek te zien zijn, 2 weken uit elkaar. Het kat behandelen is soms anders.

   • Itraconazol: Dit is een ander oraal antimycoticum dat effectief is tegen ringworm. Het werkt door het verstoren van de celmembraan van de schimmel. Een dosis van 5-10 mg/kg, een of tweemaal daags, gedurende 2 tot 3 weken is gangbaar.

   • Terbinafine: Dit medicijn is een ander oraal antimycoticum. Het werkt door de synthese van ergosterol in de schimmel te verstoren wat van belang is voor de celmembraan. De gebruikelijke dosis is 10-30 mg/kg per dag, verdeeld over 1-2 doses.

   • Ketoconazol: Dit is een ander oraal medicijn. 

2. • Shampoos:

     • Speciale shampoo zoals miconazolshampoo zijn effectief. Deze shampoos moeten minimaal twee keer per week worden gebruikt. De shampoo moet 5 tot 10 minuten op de huid blijven zitten voordat je deze uitspoelt.

     • Het is belangrijk om de hond na het wassen goed af te drogen om herinfectie te voorkomen.

       Lokale (topische) behandelingen:

   • Op de huid van het dier aan te brengen oplossing :

     • Twee keer per week aanbrengen van enilconazol is de belangrijkste behandeling voor dermatofytose bij honden en katten, in landen waar dit beschikbaar is.

Aanvullende maatregelen

Naast de medicamenteuze behandeling zijn er een aantal aanvullende maatregelen die essentieel zijn om de ringworm te bestrijden en de verspreiding ervan te voorkomen.

1. Isolatie: Het apart houden van besmette dieren is cruciaal om besmetting van andere honden, katten, en mensen te voorkomen. De besmette honden of katten worden in een afgesloten ruimte geplaatst.

2. Hygiëne: Goede hygiëne is essentieel om de verspreiding van de schimmel te voorkomen. Reinig en ontsmet regelmatig alle besmette voorwerpen en oppervlakken met een geschikt schimmeldodend middel.

   • Besmette voorwerpen, zoals borstels, kleding, beddengoed, moeten grondig worden gereinigd en/of gedesinfecteerd.

   • Meubels en tapijten moeten met een stofzuiger en een geschikt desinfectiemiddel worden behandeld. Gebruik voor de besmette omgeving een schimmeldodend middel.

   • Besmette dieren moeten regelmatig worden geborsteld met een borstel die apart wordt bewaard en na gebruik wordt gereinigd.

3. Omgevingscontrole:

   • Controleer de omgeving: de omgeving waar de hond zich bevindt, moet grondig worden gereinigd en gedesinfecteerd.

   • Besmette omgeving moet worden gereinigd.

   • Besmette voorwerpen moet worden behandeld, zoals de vloeren, tapijten, meubels en andere oppervlakken.

   • Besmette voorwerpen moet worden behandeld met een schimmeldodend middel om de schimmelsporen te doden.

4. Behandeling van andere dieren: Andere katten en andere dieren die in contact zijn geweest met de besmette hond of de omgeving moeten worden onderzocht en behandeld. Katten samen moet worden bekeken. Als er in het milieu is, is de kans groot dat andere dieren besmet raken.

5. Preventieve maatregelen:

   • Honden en katten moeten worden op een goede weerstand te houden door middel van een gezonde levensstijl.

   • Vermijd contact met besmette dieren.

   • Reinigen en desinfecteren van besmette voorwerpen.

   • Besmette omgeving schoonmaken

Duur van de behandeling en follow-up

De duur van de behandeling van ringworm bij honden varieert. Ringworm gaat doorgaans over na enkele weken, maar kan erg hardnekkig zijn. Het kan echter ook enkele maanden duren. Dit is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de ernst van de infectie, de goede weerstand van de hond, de effectiviteit van de behandeling en de naleving van de hygiënische maatregelen.

1. Follow-up

   • Het is essentieel om na het beginnen van de behandeling regelmatig controles uit te voeren.

   • Microscopisch onderzoek of schimmelkweken – minimaal twee weken na het einde van de medicatie – wordt aanbevolen om bevestigen dat besmetting verdwenen is.

   • Stel herintroductie van de hond in een omgeving uit tot er twee negatieve resultaten zijn.

   • Als de symptomen terugkeren, moet opnieuw een diagnose gesteld worden.

Ringworm bij langharige katten en andere dieren

Hond ringworm is nauw verbonden aan andere diersoorten. Ringworm kat komt vaak voor bij langharige katten, zoals de perzische katten, vanwege hun langere vacht die een ideale omgeving biedt voor de schimmelsporen om te nestelen en te groeien. De besmetting kan dan verspreiden, onder andere door het krabben van de vacht.

Specifieke overwegingen voor katten

1. Langharige katten en perzische katten: Langharige katten, perzische katten en andere rassen met een lange, dichte vacht, kunnen de problemen complexer maken. De beschadigde huid is moeilijker te visualiseren. De behandeling kan langer duren en de omgevingscontrole is dan moeilijk.

2. Symptomen kat: Vertoont vaak dezelfde verschijnselen als bij honden, kale plekken, jeuk, schilfering en korsten. De aantasting kan zich op het hele lichaam bevinden.

3. Behandeling kat: Deze is vergelijkbaar aan de behandeling van honden. Systemische schimmeldodende medicijnen (zoals itraconazol of terbinafine), topische schimmeldodende middelen (shampoos, crèmes, en spoelingen) en strikte hygiënische maatregelen zijn essentieel. De kat behandelen vereist een goed plan!

4. Katten samen: Bij het samenleven van meerdere katten is het belangrijk om alle dieren te onderzoeken en te behandelen.

5. Behandeling andere katten: Andere katten in het huishouden moeten geïsoleerd, onderzocht en eventueel behandeld worden, zelfs als ze geen symptomen vertonen.

6. Besmetting dieren onderling: Dieren zijn in staat om elkaar te besmetten.

Ringworm bij andere diersoorten

Ringworm kan ook voorkomen bij andere diersoorten, waaronder konijnen, knaagdieren, paarden en runderen, maar ook bij andere huisdieren zoals hamsters, cavia’s of andere knaagdieren en andere dieren.. De hond ringworm kan een gevaar zijn voor andere in het huishouden aanwezige dieren, zoals andere dieren. De besmetting is zo besmettelijk dat ringworm overgedragen kan worden op andere dieren. Deze dieren kunnen dienen als een bron van herbesmetting voor de hond.

1. Preventie

   • Om kruisbesmetting te voorkomen is het belangrijk om de hygiëneprotocollen te respecteren.

   • Het is cruciaal om alle dieren in contact te nemen met de besmette hond of kat te onderzoeken en behandelen, zelfs als ze geen zichtbare symptomen vertonen.

2. Behandeling

   • De behandeling van ringworm bij andere diersoorten is over het algemeen vergelijkbaar met die bij honden en katten.

   • Systemische en topische schimmeldodende medicijnen worden gebruikt, in combinatie met strikte isolatie en hygiënische maatregelen.

3. Risico’s

   • Het is belangrijk om te beseffen dat ringworm niet alleen een schimmelinfectie is veroorzaakt door schimmels, maar ook een erg besmettelijke aandoening, die overgedragen kan worden op andere dieren.

Ringworm en de mens

Ringworm is een zoönose, wat betekent dat het van dieren op mensen kan worden overgedragen. De besmetting kan direct van de hond op de mens plaatsvinden maar ook op de indirecte manier. Een geïnfecteerde katten kan op dezelfde manier, in het milieu een bron van infectie geproduceerd hebben.

Prognose van ringworm

De prognose van ringworm is over het algemeen goed bij de hond. Met een juiste diagnose en een consequente behandeling kan de infectie succesvol worden geëlimineerd. In sommige, gevallen veroorzaakt een complex probleem zoals herinfectie of een verminderde weerstand, waardoor de behandeling moeizaam kan verlopen. Ringworm gaat in de meeste gevallen over.

1. Afhankelijkheden

   • De prognose erg variëren.

   • Het is afhankelijk van de ernst van de infectie, het schimmel type en de snelheid van de diagnose.

   • Een goede weerstand begins en speelt een rol.

   • Een positief resultaat is te verwachten met de juiste aanpak.

2. Vroegtijdige diagnose

   • Vroegtijdige diagnose en behandeling zijn cruciaal om het herstel te bespoedigen en verspreiding te voorkomen.

   • Bij tijdige behandeling is de kans op een positief resultaat groot.

3. Preventie

   • Preventie is van sleutel belang om herinfectie te voorkomen.

Onderzoek en toekomstperspectieven

Het onderzoek naar ringworm richt zich op de ontwikkeling van effectievere en veiligere behandelingen, evenals op de preventie van besmetting bij honden en andere diersoorten. De ringworm gaat met de juiste methode, maar het herkenningsproces kan verbeterd worden.

1. Nieuwe behandelmethoden

   • Er is behoefte aan nieuwe schimmeldodende medicijnen.

   • Onderzoek naar nieuwe behandelmethoden.

2. Vroegdiagnostiek

   • Verbetering en snellere diagnose van ringworm kan bewerkstelligd worden, alsook de aard van de schimmel te achterhalen

   • De diagnose kan geoptimaliseerd worden door betere methoden.

3. Immunotherapie

   • Immunotherapie moet worden bestudeerd om de goede weerstand te verbeteren.

Conclusie en aanbevelingen

Ringworm bestaat, en is een erg variëren, erg besmettelijk schimmelinfectie die veel voorkomt bij honden, maar ook bij andere huisdieren en mensen. Vroegtijdige diagnose, een geïntegreerde behandeling met systemische en topische antimycotica, en strikte hygiënische maatregelen zijn essentieel voor een succesvolle uitkomst besmettelijk blijven.

Aanbevelingen

1. Wees alert

   • Blijf alert op de symptomen van ringworm, zoals kaalheid, jeuk, schilfering, en korsten.

   • Houd bij katten ringworm, langharige katten, perzische katten meer in de gaten.

2. Stel een diagnose

   • Gebruik een combinatie van microscopisch onderzoek, woodse lamp en schimmelkweken om een definitieve diagnose te stellen.

   • Diagnose stellen vereist vaak een grondig onderzoek.

3. Behandel de hond

   • Behandel met systemische en topische schimmeldodende medicijnen.

   • Volg de behandelingsrichtlijnen.

   • Let op een positief resultaat.

4. Informeren

   • Informeer de eigenaar over de aard van de infectie, het besmettelijk blijven van de aandoening, en de noodzaak van hygiënische maatregelen.

   • Geef je huis, besmette omgeving en andere dieren de juiste aandacht.

5. Wees effectief

   • Zorg voor continue contact met de eigenaar.

   • Als de symptomen niet verbeteren, of een herinfectie is, moet er een nieuwe diagnose vastgesteld.

   • Ringworm gaat over met kennis en de juiste aanpak!

6. Andere dieren

   • Bekijk en behandel de hond goed.

   • Bekijk goed de andere dieren.

   • Probeer het besmet raken van andere dieren te voorkomen.

   • Doe onderzoek naar andere dieren.

7. Goede weerstand

   • Zorg ervoor dat de hond een goede weerstand heeft en in een gezonde omgeving leeft.

   • Zorg voor een gezonde huid.

Door deze aanbevelingen te volgen, zien we een beter resultaat de ringworm bij honden en andere dieren te beheersen in een effectieve, zorgvuldige en efficiënte manier en de verspreiding ervan in het huis behandeld.