Caniene Sebaceuse Adenitis: Een Diagnostische en Therapeutische Uitdaging

Naar aanleiding van de laatste Jaarlijkse Dagen van de GEDAC, in Ajaccio, in juni 2024, gaf onze collega, Sébastien VIAUD, DipECVD een overzicht van deze grotendeels onbekende dermatose.

Inleiding: Een Complexe en Verwarrende Huidziekte

Granulomateuze Sebaceous Adenitis (GSA) is een idiopathische inflammatoire dermatose die wordt gekenmerkt door een progressieve en onomkeerbare vernietiging van de talgklieren, essentieel voor de productie van talg, een cruciaal element voor de homeostase van de huid. Hoewel zeldzaam, roept deze aandoening aanhoudende vragen op over de etiologie en pathofysiologie, wat leidt tot aanzienlijke moeilijkheden in termen van diagnose en therapeutisch beheer.

De impact van GSA op het welzijn van dieren is onmiskenbaar. Aangetaste honden kunnen lelijke huidlaesies, intense jeuk en terugkerende infectieuze complicaties vertonen, wat hun kwaliteit van leven aanzienlijk aantast. Bovendien vormt sebaceous adenitis een emotionele en financiële last voor eigenaren, die worden geconfronteerd met een chronische ziekte die constante zorg en regelmatige veterinaire follow-up vereist. In de meest ernstige gevallen kan euthanasie worden overwogen als een laatste redmiddel om een einde te maken aan het lijden van het dier.

Het verslag van deze conferentie is bedoeld om een uitgebreid overzicht te geven van de huidige kennis over canine sebaceous adenitis, gebaseerd op de beschikbare gegevens in de wetenschappelijke literatuur. We zullen de epidemiologische aspecten, de pathofysiologische hypothesen, de klinische manifestaties, de diagnostische procedures, de therapeutische strategieën en de onderzoeksperspectieven op dit gebied onderzoeken.

Epidemiologie: Prevalentie en Risicofactoren

Sebaceous adenitis wordt beschouwd als een zeldzame aandoening bij honden. De exacte prevalentie is moeilijk in te schatten, aangezien er geen grootschalige epidemiologische studies zijn. De gegevens die zijn verzameld door verschillende retrospectieve studies suggereren echter dat GSA vooral jonge of middelbare volwassen honden treft, tussen 1 en 5 jaar oud.

Raspredisposities: Belangrijke Genetische Aanwijzingen

Er zijn duidelijke raspredisposities waargenomen, wat sterk wijst op de betrokkenheid van genetische factoren in de etiologie van sebaceous adenitis. De meest getroffen hondenrassen zijn:

• Akita Inu : Een autosomaal recessief overervingspatroon is duidelijk aangetoond bij dit ras, wat betekent dat aangetaste honden twee kopieën van het defecte gen hebben geërfd, één van elke ouder.

• Standaard Poedel : Studies hebben ook een genetische aanleg voor GSA bij de Standaard Poedel aangetoond, hoewel het overervingspatroon nog niet precies is opgehelderd.

De Akita Inu is het ras dat het meest getroffen wordt door GSA

Andere hondenrassen zijn gemeld als potentieel gepredisponeerd voor sebaceous adenitis, waaronder:

• Havanezer

• Lhasa Apso

• Chow Chow

• Duitse Herder

• Samoyed

• Vizsla

• Springer Spaniël

Maar andere rassen zijn ook getroffen

De observatie van een familiale aggregatie van GSA-gevallen, met de betrokkenheid van verschillende pups uit hetzelfde nest, versterkt de hypothese van een overheersende genetische component in de ontwikkeling van deze aandoening.

Geen Duidelijke Geslachtspredispositie

Er is geen significante geslachtspredispositie vastgesteld bij canine sebaceous adenitis. Sommige studies hebben een lichte prevalentie bij mannen gesuggereerd, maar deze observaties zijn niet bevestigd door ander werk. Het is daarom waarschijnlijk dat beide geslachten in gelijke mate worden getroffen.

Pathofysiologie: De Complexe Mechanismen van Talgkliervernietiging Ontrafelen

De pathofysiologie van canine sebaceous adenitis blijft een gebied van onderzoek. Ondanks talrijke studies moeten de precieze mechanismen die leiden tot de vernietiging van de talgklieren nog volledig worden opgehelderd. Verschillende hypothesen, vaak met elkaar verweven, zijn naar voren gebracht om dit complexe pathologische proces te verklaren:

1. Hypothese van Erfelijk Defect in de Ontwikkeling van Talgklieren:

Deze hypothese stelt dat een genetische afwijking, erfelijk overgedragen, de ontwikkeling en differentiatie van de talgklieren zou be invloeden vanaf de embryonale of foetale stadia. Dit ontwikkelingsdefect zou de talgklieren kwetsbaarder kunnen maken voor latere agressies, wat leidt tot hun voortijdige vernietiging.

Argumenten die deze hypothese ondersteunen:

• Duidelijke raspredisposities: Het bestaan van sterke raspredisposities suggereert een genetische basis voor de aandoening.

• Mogelijke betrokkenheid van meerdere pups uit hetzelfde nest: De familiale aggregatie van GSA-gevallen versterkt de hypothese van erfelijke overdracht.

2. Hypothese van een Auto- immuunziekte:

Volgens deze hypothese zou sebaceous adenitis een auto- immuunziekte zijn, waarbij het immuunsysteem van de hond zijn eigen talgklieren aanvalt en ze als vreemde elementen herkent.

Argumenten die deze hypothese ondersteunen:

• Aanwezigheid van een lymfocytair ontstekingsinfiltraat rond de talgklieren: Histopathologisch onderzoek van huidbiopten toont de aanwezigheid van T- lymfocyten en antigeenpresenterende dendritische cellen rond de haarfollikels en talgkanalen, wat suggereert dat er een immuunreactie is gericht tegen deze structuren.

• Effectiviteit van bepaalde immunomodulatoren die worden gebruikt bij de behandeling van auto- immuunziekten. Dit zou kunnen wijzen op een betrokkenheid van het immuunsysteem bij de pathogenese van de ziekte.

3. Hypothese van een primaire keratinisatiestoornis:

Sommige auteurs suggereren dat sebaceous adenitis een gevolg zou kunnen zijn van een primaire afwijking in de folliculaire keratinisatie. Folliculaire hyperkeratose, gekenmerkt door een overmatige ophoping van keratine in de haarfollikels, is een histologische laesie die vaak wordt waargenomen bij GSA.

Argumenten die deze hypothese ondersteunen:

• Folliculaire hyperkeratose: De aanwezigheid van significante folliculaire hyperkeratose zou de talgkanalen kunnen verstoppen, waardoor de normale afvoer van talg wordt voorkomen en secundaire ontsteking en vernietiging van de talgklieren wordt bevorderd.

• Effectiviteit van retinoïden in sommige gevallen: Retinoïden, moleculen die de differentiatie en proliferatie van keratinocyten moduleren, hebben een zekere effectiviteit aangetoond bij de behandeling van GSA bij sommige honden, wat zou kunnen wijzen op een rol van keratinisatie in de pathogenese van de ziekte.

4. Hypothese van een lipidenmetabolisme- afwijking:

Het is ook mogelijk dat een afwijking in het lipidenmetabolisme, die de samenstelling van talg of de folliculaire keratinisatie be invloedt, een rol kan spelen bij de ontwikkeling van sebaceous adenitis.

Argumenten die deze hypothese ondersteunen:

• Positieve respons op vitamine A, retinoïden en topische oliën in sommige gevallen: Vitamine A, retinoïden en topische oliën kunnen het lipidenmetabolisme en de folliculaire keratinisatie be invloeden en hebben een zekere effectiviteit aangetoond bij de behandeling van GSA bij sommige honden.

5. Hypothese van een overgevoeligheidsreactie:

Sommige auteurs hebben voorgesteld dat sebaceous adenitis een overgevoeligheidsreactie zou kunnen zijn, waarbij een immuunrespons betrokken is die gericht is tegen een antigeen dat aanwezig is in het talgapparaat.

Argumenten die deze hypothese ondersteunen:

• Positieve respons op bepaalde immunosuppressiva die worden gebruikt bij de behandeling van allergieën, wat zou kunnen wijzen op een rol van overgevoeligheid in de pathogenese van de ziekte.

Het is belangrijk om te benadrukken dat deze verschillende hypothesen elkaar niet uitsluiten. De pathofysiologie van sebaceous adenitis is waarschijnlijk multifactorieel, waarbij een complexe interactie tussen genetische, immunologische, omgevings- en metabole factoren betrokken is. Verder onderzoek is nodig om de precieze mechanismen die leiden tot de vernietiging van de talgklieren beter te begrijpen en om nieuwe therapeutische doelen te identificeren.

Klinische Manifestaties: Een Polymorf en Evoluerend Beeld

De klinische manifestaties van canine sebaceous adenitis zijn variabel en kunnen verschillen afhankelijk van het ras van de hond, het stadium van de ziekte en de mogelijke aanwezigheid van secundaire infectieuze complicaties.

Vroege Klinische Tekenen: Subtiel en Sluipend

De eerste klinische tekenen van sebaceous adenitis zijn vaak subtiel en sluipend en kunnen een tijdje onopgemerkt blijven. Ze omvatten meestal:

• Haarmanchetten: De ophoping van keratine en talg rond de basis van de haren, die witachtige of gelige manchetten vormt, wordt beschouwd als een vroeg en karakteristiek klinisch teken van GSA. Deze haarmanchetten zijn vooral zichtbaar bij langharige rassen, maar kunnen moeilijker te detecteren zijn bij kortharige rassen.

• Schilfering: Droge, witte of gelige schilfers kunnen worden waargenomen, vooral op het hoofd, de rug, de flanken en de staart. De schilfering kan gelokaliseerd of gegeneraliseerd zijn en de intensiteit ervan is variabel.

• Hypotrichose: Een progressief, gelokaliseerd of gegeneraliseerd haarverlies kan optreden. De hypotrichose kan in het begin discreet zijn, maar kan in gevorderde gevallen evolueren naar aanzienlijke alopecia. Bij de Akita Inu is hypotrichose vaak ernstig en vormt het een belangrijk klinisch teken van de aandoening.

• Veranderingen in Haarkleur en Textuur: Het haar kan dof, broos, droog en breekbaar worden. Er kunnen ook kleurveranderingen worden waargenomen, met haar dat lichter of donkerder wordt dan normaal.

Gevorderde Klinische Tekenen: Meer Uitgesproken en Invaliderend

Naarmate de ziekte vordert, worden de klinische tekenen meer uitgesproken en invaliderend. We observeren dan:

• Pyodermie: Secundaire bacteriële infecties, bevorderd door de verandering van de huidbarrière en de ophoping van talg, komen vaak voor bij sebaceous adenitis. Pyodermie manifesteert zich door puistjes, papelen, korsten, roodheid en ontsteking van de huid. Het kan de jeuk en het ongemak van het dier verergeren.

• Jeuk: Jeuk is een variabel symptoom bij GSA. Sommige honden vertonen geen jeuk, terwijl anderen lijden aan intense en aanhoudende jeuk, waardoor ze zich overmatig krabben, likken en bijten. De jeuk kan worden verergerd door secundaire infecties.

• Korsten: Korsten kunnen zich vormen als gevolg van secundaire bacteriële infecties, krablaesies of de ophoping van talg en celresten.

• Ranzig Geur: Een onaangename, ranzig of “natte hond” geur kan uit de huid komen als gevolg van de ophoping van talg, ontsteking en secundaire infecties.

Variabiliteit in Klinische Manifestaties tussen Rassen

De klinische manifestaties van sebaceous adenitis kunnen variëren afhankelijk van het ras van de aangetaste hond. Bijvoorbeeld:

• Akita Inu: GSA manifesteert zich meestal door een gegeneraliseerde keratoseborrheïsche toestand, met talrijke haarmanchetten, aanzienlijke progressieve hypotrichose, frequente jeuk en frequente infectieuze complicaties. Tekenen van systemische ziekte, zoals koorts, malaise en gewichtsverlies, kunnen ook worden waargenomen.

• Koningspoedel: De klinische tekenen omvatten meestal hechtende schilfers, progressieve alopecia, dof en broos haar en een voorkeur voor dorsale verdeling van de laesies.

• Vizsla: Een bijzondere vorm van GSA, gekenmerkt door ulceratieve laesies, vooral ter hoogte van de oorschelpen, is beschreven bij de Vizsla.

Diagnose: Een Methodische Aanpak om het Klinische Vermoeden te Bevestigen

De diagnose van sebaceous adenitis is gebaseerd op een methodische aanpak, die een gedetailleerde anamnese, een volledig klinisch onderzoek en geschikte aanvullende onderzoeken omvat.

Anamnese: Waardevolle Informatie Verzamelen

De anamnese, dat wil zeggen het interviewen van de eigenaar, stelt ons in staat om waardevolle informatie te verzamelen over de geschiedenis van de ziekte, waaronder:

• Ras van de hond: Identificeer rassen die gepredisponeerd zijn voor GSA.

• Leeftijd van de hond: GSA treft vooral jonge of middelbare volwassen honden.

• Begin en evolutie van de laesies: Karakteriseer het verschijnen en de progressie van klinische tekenen (haarmanchetten, schilfering, hypotrichose, jeuk).

• Eerdere behandelingen: Evalueer de effectiviteit van reeds geïmplementeerde behandelingen.

• Aanwezigheid van andere klinische tekenen: Koorts, malaise, gewichtsverlies, enz.

Klinisch Onderzoek: De Laesies Observeren en Palperen

Een volledig klinisch onderzoek van de hond is een essentiële stap in de diagnose. Het stelt ons in staat om de huidlaesies te observeren en te palperen, te zoeken naar haarmanchetten, de mate van hypotrichose te evalueren en de jeuk te kwantificeren.

Aanvullende Onderzoeken: De Diagnose Bevestigen

Aanvullende onderzoeken zijn nodig om de diagnose van sebaceous adenitis te bevestigen en andere huidaandoeningen die vergelijkbare klinische tekenen kunnen vertonen uit te sluiten. De meest gebruikte onderzoeken zijn:

• Huidcytologie: Uitgevoerd vanaf een huidafstrijkje, maakt cytologie het mogelijk om secundaire bacteriële of schimmelinfecties te identificeren, die vaak voorkomen bij GSA.

• Schimmelkweek: Schimmelkweek is geïndiceerd als dermatofytose wordt vermoed, een schimmelinfectie van de huid en haren die zich kan manifesteren door klinische tekenen die vergelijkbaar zijn met die van GSA.

• Huidschrapen: Huidschrapen wordt uitgevoerd om te zoeken naar de aanwezigheid van Demodex canis, een mijt die verantwoordelijk is voor demodicose, een parasitaire aandoening die ook inflammatoire huidlaesies en hypotrichose kan veroorzaken.

• Huidbiopsie en Histopathologisch Onderzoek: Histopathologisch onderzoek van huidbiopten is het referentieonderzoek om de diagnose van sebaceous adenitis te bevestigen. Het maakt het mogelijk om de vernietiging van de talgklieren, de omringende granulomateuze ontsteking en de folliculaire hyperkeratose te visualiseren, die de histologische kenmerken van GSA zijn.

Differentiaaldiagnose: Andere Huidziekten Uitsluiten

Sebaceous adenitis moet worden onderscheiden van andere huidaandoeningen die vergelijkbare klinische tekenen kunnen vertonen, waaronder:

• Demodicose

• Dermatofytose

• Leishmaniasis

• Bacteriële Folliculitis

• Primaire Keratinisatiestoornissen (Folliculaire Dysplasie, Ichthyose, enz.)

• <span class=”ng-star-inserted”>Endocriene Stoornissen (Hypothyreoïdie, Hyperadrenocorticisme)

• Voedingsgerelateerde Dermatosen

• Systemische Lupus Erythematosus

Behandeling: Een Continue Therapeutische Uitdaging

Het beheer van canine sebaceous adenitis is een echte therapeutische uitdaging. Geen enkele behandeling zorgt tot op heden voor een definitieve genezing van de ziekte, omdat de vernietiging van de talgklieren onomkeerbaar is. Het doel van de behandeling is daarom om de klinische tekenen onder controle te houden, het comfort van het dier te verbeteren, de progressie van de ziekte te vertragen en secundaire infectieuze complicaties te voorkomen.

Algemene Principes van de Behandeling: Een Globale en Geïndividualiseerde Aanpak

De behandeling van sebaceous adenitis is gebaseerd op een globale en geïndividualiseerde aanpak, rekening houdend met verschillende factoren:

• Symptomatische Behandeling: Symptomatische behandeling is gericht op het verlichten van de symptomen van de ziekte, waaronder jeuk, ontsteking en secundaire infecties.

• Levenslange Behandeling: GSA is een ongeneeslijke chronische ziekte die een behandeling op lange termijn, of zelfs levenslang, vereist om de klinische tekenen onder controle te houden en recidieven te voorkomen.

• Aanpassing van de Behandeling: Het behandelprotocol moet worden aangepast aan elke patiënt, rekening houdend met het ras, de ernst van de laesies, de aanwezigheid van infectieuze complicaties en de tolerantie voor de verschillende behandelingen.

• Communicatie met de Eigenaren: Een duidelijke en transparante communicatie met de eigenaren is essentieel om hen te informeren over de chronische aard van de ziekte, de doelstellingen van de behandeling, de noodzakelijke thuiszorg en de prognose op lange termijn.

SI VOUS ETES VETERINAIRE : Pour lire la suite de cet article, veuillez vous enregistrer en haut à droite. Merci

Prognose: Een Langetermijnverbintenis voor Verbeterd Comfort

De prognose van canine sebaceous adenitis is variabel en hangt af van verschillende factoren, waaronder:

• Ras van de hond: Rassen die gepredisponeerd zijn voor GSA, zoals de Akita Inu en de Standaard Poedel, hebben over het algemeen een meer gereserveerde prognose dan andere rassen.

• Ernst van de laesies: Hoe groter de vernietiging van de talgklieren en hoe uitgebreider de huidlaesies, hoe somberder de prognose.

• Reactie op de behandeling: Sommige honden reageren gunstig op de behandeling, met een significante verbetering van de klinische tekenen en een stabilisatie van de ziekte. Andere honden vertonen slechts een beperkte verbetering, of zelfs geen verbetering, ondanks de implementatie van een geschikte behandeling.

• Therapietrouw van de eigenaren: De behandeling van GSA vereist een langetermijnverbintenis van de eigenaren, in termen van regelmatige zorg, toediening van medicijnen en veterinaire follow- up. De therapietrouw van de eigenaren is daarom een cruciale factor voor het succes van de behandeling en de verbetering van de kwaliteit van leven van de hond.

In de meest ernstige gevallen, wanneer de laesies uitgebreid zijn, de jeuk intens is en de kwaliteit van leven van het dier in het gedrang komt, kan euthanasie worden overwogen als een laatste redmiddel om een einde te maken aan het lijden van de hond. Deze moeilijke beslissing moet in overleg met de eigenaren worden genomen, rekening houdend met alle medische, gedrags- en ethische factoren.

Onderzoeksperspectieven: Nieuwe Wegen Verkennen voor een Betere Behandeling

Het onderzoek naar canine sebaceous adenitis gaat actief door, met als doel:

• De pathofysiologie van de ziekte beter begrijpen: De betrokken genen, de immuunmechanismen en de omgevingsfactoren identificeren die bijdragen aan de ontwikkeling van GSA.

• Nieuwe, effectievere en beter verdragen behandelingen ontwikkelen: Nieuwe therapeutische doelen verkennen, zoals therapieën die gericht zijn op ontstekingen of immuuncellen die betrokken zijn bij de vernietiging van de talgklieren. Effectievere topische behandelingen ontwikkelen om de huid te hydrateren, de talgproductie te reguleren en secundaire infecties te voorkomen.

• Vroegere en effectievere diagnostische hulpmiddelen ontwikkelen: Een vroegere diagnose van sebaceous adenitis mogelijk maken, vóór het optreden van ernstige huidlaesies. Genetische tests ontwikkelen om honden te identificeren die drager zijn van de genen die predisponeren voor GSA.

• De kwaliteit van leven van honden met GSA verbeteren: Globale behandelstrategieën ontwikkelen, die medische, voedings- en gedragsaspecten integreren, om het comfort en het welzijn van aangetaste dieren te verbeteren.

Conclusie: Een Complexe Aandoening die een Multidisciplinaire Aanpak Vereist

Canine sebaceous adenitis is een complexe en invaliderende huidaandoening die een grote uitdaging vormt voor dierenartsen en hondeneigenaren. Ondanks de vooruitgang die is geboekt in het begrijpen van de ziekte, blijven er nog veel vragen onbeantwoord. Voortgezet onderzoek is essentieel om de diagnose, behandeling en algehele behandeling van GSA te verbeteren, om aangetaste honden een betere kwaliteit van leven te bieden.

Een multidisciplinaire aanpak, waarbij veterinaire dermatologen, pathologen, immunologen en genetici betrokken zijn, is noodzakelijk om vooruitgang te boeken in het begrijpen en behandelen van deze complexe aandoening. Samenwerking tussen praktiserende dierenartsen, onderzoekers en eigenaren van honden met GSA is ook cruciaal om het beheer van deze ziekte en het welzijn van dieren te verbeteren.

FAQs

1. Is sebaceous adenitis besmettelijk?

Nee, sebaceous adenitis is geen besmettelijke ziekte. Het kan niet worden overgedragen van de ene hond op de andere, noch op de mens. Het is een idiopathische aandoening, waarvan de exacte oorzaken nog steeds slecht worden begrepen, maar die niet gerelateerd is aan een overdraagbare infectieuze agens.

2. Is er een genetische test om sebaceous adenitis op te sporen?

Momenteel is er geen in de handel verkrijgbare genetische test om canine sebaceous adenitis op te sporen. Er wordt echter onderzoek gedaan om de genen te identificeren die betrokken zijn bij de ziekte, en het is mogelijk dat er in de toekomst genetische tests beschikbaar komen. Deze tests zouden het mogelijk maken om honden te identificeren die drager zijn van de genen die predisponeren voor GSA, en zo de reproductie van dieren die het risico lopen de ziekte te ontwikkelen te vermijden.

3. Kan voeding een rol spelen bij sebaceous adenitis?

Een evenwichtige en kwaliteitsvolle voeding is essentieel voor de algehele gezondheid van de huid en het haar. In het geval van sebaceous adenitis kan suppletie met essentiële vetzuren (EVZ), met name omega- 3 en omega- 6 vetzuren, gunstig zijn om de kwaliteit van het haar te verbeteren, ontstekingen te verminderen en de huidbarrière te versterken. Suppletie met EVZ’s geneest de ziekte echter niet en vervangt niet de andere noodzakelijke behandelingen.

4. Wat zijn de tekenen die eigenaren moeten waarschuwen en hen ertoe moeten brengen een dierenarts te raadplegen?

Eigenaren moeten alert zijn op het verschijnen van klinische tekenen die wijzen op sebaceous adenitis, zoals:

• Haarmanchetten: Ophopingen van keratine en talg rond de basis van de haren, die witachtige of gelige manchetten vormen.

• Schilfers: Kleine vlokken dode huid, droog en wit of geelachtig.

• Haarverlies (hypotrichose of alopecia): Gelokaliseerd of gegeneraliseerd.

• Jeuk: Jeuk, overmatig krabben, likken of bijten.

• Ontstekingsreacties van de huid: Roodheid, zwelling, puistjes, korsten.

• Ranzig geur of “natte hond” geur: Uitgaande van de huid.

Het verschijnen van een of meer van deze tekenen moet eigenaren ertoe aanzetten een dierenarts te raadplegen voor een diagnose en een geschikte behandeling.

5. Wat kunnen eigenaren doen om het comfort van hun hond met sebaceous adenitis te verbeteren?

Eigenaren kunnen een belangrijke rol spelen bij het beheer van hun hond met sebaceous adenitis door:

• De aanbevelingen van de dierenarts nauwgezet op te volgen: De voorgeschreven topische en systemische behandelingen toedienen, de frequentie van baden en verzorging respecteren en naar de follow- up afspraken gaan.

• Hun hond regelmatig te borstelen: Om schilfers, korsten en haarmanchetten te verwijderen en om de bloedcirculatie in de huid te stimuleren.

• Een schone en comfortabele omgeving te bieden: Blootstelling aan allergenen en irriterende stoffen beperken en een goede hygiëne van de leefomgeving van de hond handhaven.

• Te letten op het verschijnen van tekenen van secundaire infectie: Roodheid, zwelling, pus, pijn, enz. In geval van secundaire infectie, raadpleeg snel de dierenarts.

• Regelmatig te communiceren met de dierenarts: Om elke verandering in de toestand van hun hond of elke moeilijkheid die ze ondervinden bij het beheer van de ziekte te melden. Een goede communicatie tussen de dierenarts en de eigenaren is essentieel om het beheer van sebaceous adenitis te optimaliseren en de kwaliteit van leven van de hond te verbeteren.